De stilte na de keuze - Herstel en groei na abortus
Wat betekent een zwangerschapsafbreking voor
jouw leven, relatie en werk?
Er zijn momenten in een vrouwenleven waarop de tijd lijkt stil te staan. Momenten waarin een beslissing – hoe zorgvuldig ook genomen – je leven in tweeën lijkt te delen: een ‘voor’ en een ‘na’.
Voor veel vrouwen is een zwangerschapsafbreking, of zoals we het ook kunnen benoemen: een bewuste zwangerschapsbeëindiging of het vroegtijdig beëindigen van een zwangerschap, zo'n moment.
Misschien ben jij hier omdat je jezelf herkent in de stilte die volgde op jouw keuze. Omdat je merkt dat het leven sindsdien anders aanvoelt, alsof er iets is veranderd in je kern dat je niet helemaal kunt benoemen.
Of misschien ben je hier omdat iemand die je dierbaar is, jou heeft verteld over haar ervaring en je wilt begrijpen wat ze doormaakt. Wat je ook hierheen heeft gebracht: je bent welkom.
Jouw verhaal, jouw ervaring, jouw gevoelens – ze mogen er zijn, precies zoals ze zijn.

Inleiding – de stilte na de keuze – over abortus en een pad naar heelheid
Voor veel vrouwen is een zwangerschapsafbreking, of zoals we het ook kunnen benoemen: een bewuste zwangerschapsbeëindiging of het vroegtijdig beëindigen van een zwangerschap, zo'n moment.
Misschien ben jij hier omdat je jezelf herkent in de stilte die volgde op jouw keuze. Omdat je merkt dat het leven sindsdien anders aanvoelt, alsof er iets is veranderd in je kern dat je niet helemaal kunt benoemen.
Of misschien ben je hier omdat iemand die je dierbaar is, jou heeft verteld over haar ervaring en je wilt begrijpen wat ze doormaakt. Wat je ook hierheen heeft gebracht: je bent welkom.
Jouw verhaal, jouw ervaring, jouw gevoelens – ze mogen er zijn, precies zoals ze zijn.
Abortus meer dan een medische ingreep – het onzichtbare verhaal
Wanneer we in onze maatschappij over zwangerschapsafbreking spreken, gaat het gesprek vaak over cijfers, procedures, rechten en politieke standpunten.
Wat veel minder bespreekbaar is, is wat er gebeurt in het hart en de ziel van de vrouw die deze keuze maakt. Het innerlijke verhaal dat zich afspeelt in de dagen, weken, maanden en soms jaren daarna.
Een zwangerschapsbeëindiging is nooit ‘gewoon’ een medische ingreep. Het is een levensgebeurtenis die raakt aan de kern van wie je bent als vrouw, als mens, als toekomstige of huidige moeder. Het raakt aan je dromen, je angsten, je relaties en je toekomstbeelden.
Er vinden jaarlijks naar schatting ±30000 abortussen plaats, waarvan ¼ medisch (door gebruik van medicijnen) en de overgrote meerderheid door een chirurgische procedure.
Meer dan 80% van de abortussen vindt plaats in het eerste gedeelte van de zwangerschap (1e trimester) en in de leeftijdscategorie van 25-30 jaar. Meer dan de helft van de behandelde vrouwen had al een of meerdere kinderen.
Onderzoek toont aan dat ongeveer een derde (±30%) van de vrouwen na een zwangerschapsafbreking te maken krijgt met emotionele uitdagingen.
Maar wat betekent dat eigenlijk voor jouw dagelijkse leven? Voor hoe je ’s ochtends wakker wordt, voor hoe je naar je partner kijkt, voor hoe je functioneert op je werk?

Wanneer het lichaam grenzen aangeeft: de onzichtbare impact van abortus
Vanuit het perspectief van Tijdloos Transformeren met Logosynthese® is het belangrijk om te onderkennen dat een abortus, zelfs wanneer deze met bewuste toestemming plaatsvindt, door het lichaam toch vaak onbewust wordt ervaren als een vorm van grensoverschrijding.
Ons systeem maakt hierbij geen onderscheid tussen fysieke of mentale toestemming en hoe rationeel de keuze ook was; het lichaam kan toch signalen afgeven die duiden op overbelasting of overweldiging.
Trauma*, in deze context, ontstaat niet automatisch door de gebeurtenis zelf, maar wanneer iemand – tijdens of na het proces – de steun, veiligheid en positieve hulpbronnen mist die nodig zijn om zo’n ervaring goed te verwerken.
Wanneer de negatieve, ‘giftige’ aspecten van de situatie overheersen en er onvoldoende ruimte is voor rust, troost, begrip of veilige begeleiding, kan het natuurlijke verwerkingsproces vastlopen.
Dit kan zich bij vrouwen uiten in allerlei verschijnselen: emotionele blokkades, terugkerende gevoelens van leegte, onrust of verdriet, maar ook automatische stressreacties in het lichaam.
Uit de praktijk blijkt dat het percentage vrouwen dat na een abortus langdurig hinder ondervindt van deze ingrijpende ervaring aanzienlijk hoger ligt dan vaak wordt aangenomen bij andere ingrijpende gebeurtenissen.
Dat komt doordat een zwangerschapsonderbreking, behalve een emotionele impact, ook als een diep lichamelijk grensoverschrijdende ervaring wordt geregistreerd door het lichaam en het onderbewuste.
Bepaalde vrouwen, met name hooggevoelige vrouwen (HSP) lijken bovendien extra gevoelig te zijn voor het langdurig vasthouden van deze impact – bijvoorbeeld wanneer er eerder in hun leven sprake was van andere ingrijpende gebeurtenissen, een historie van weinig steun of toezicht, of wanneer de abortus onder grote druk of in een gevoel van eenzaamheid is doorgemaakt.
Dit verhoogt het risico dat de ervaring niet op natuurlijke wijze verwerkt kan worden, waardoor vastzittende gevoelens en patronen ontstaan.
Vanuit Tijdloos Transformeren met Logosynthese® kijk ik daarom verder dan alleen de gebeurtenis: ik ondersteun het proces van loslaten, het herstellen van eigen grenzen en het weer contact maken met je Essentie, jouw innerlijke krachtbron.
Niet door te medicaliseren of te labelen, maar door jouw ervaring te erkennen, samen het pad te bewandelen naar meer rust, zelfvertrouwen, balans en ruimte voor de toekomst.
Wanneer je lichaam onthoudt wat je geest wil vergeten
Je lichaam onthoudt veel. Het onthoudt die ochtend waarop je de test deed. Het onthoudt de gesprekken, de twijfels, de tranen. Het onthoudt de kliniek, de geluiden, de geur van ontsmettingsmiddel.
En soms, op momenten dat je het niet verwacht, komt die herinnering van het trauma* terug – niet alleen als gedachte, maar als een fysiek gevoel.
* In mijn integrale coaching praktijk gebruik ik het woord ‘trauma’ om te verwijzen naar ingrijpende of belemmerende ervaringen uit het verleden, niet als medische diagnose. Dit kan variëren van eenmalige, heftige gebeurtenissen tot herhaalde ervaringen uit het verleden. Mijn begeleiding richt zich op het herkennen, erkennen en loslaten van patronen die je belemmeren, met blijvende aandacht voor jouw grenzen en veiligheid.
Misschien herken je dit:
- Plotseling overspoeld worden door verdriet wanneer je een baby ziet of wanneer je een vrouw met een kinderwagen op straat ziet lopen.
- Een knoop in je maag bij het horen van bepaalde muziek.
- Moeite hebben met concentreren op je werk.
- Afstand voelen tot je partner, ook al weet je rationeel dat jullie samen deze moeilijke beslissing hebben genomen.
Dit zijn geen tekenen van zwakte. Dit zijn normale reacties van je lichaam en geest die een ingrijpende ervaring proberen te verwerken. Je systeem probeert betekenis te geven aan iets wat niet in woorden te vatten valt.

De energetische verbinding tussen moeder en ongeboren kind wordt door een abortus niet verbroken. Integendeel, deze ingrijpende ervaring kan juist zorgen voor een ‘bevroren’ of ‘vastzittende’ energie in het systeem van de moeder, die later – door gebeurtenissen of emoties in het hier-en-nu – weer getriggerd kan worden en dan stressreacties oproept.
De ontstane en veelal onderdrukte negatieve, belemmerende gedachten en angsten (bijvoorbeeld negatief zelfbeeld, schuld, schaamte, spijt, minachting, niet goed genoeg zijn, radeloosheid, niet verder kunnen leven als “vrouw”) spelen hierbij voornamelijk een hoofdrol.
Er wordt vaak nog wel aangenomen dat een periode van rouw na een abortus normaal is, maar – net als bij andere ingrijpende ervaringen – lijkt de omgeving na verloop van tijd minder begrip te tonen.
Op een zeker moment vindt men het welletjes geweest; je zou je ‘niet zo moeten aanstellen’ en verwacht wordt dat je het gewone leven weer moeiteloos oppakt. Als dit niet of slechts deels lukt, kun je je steeds meer afgezonderd en onbegrepen voelen, alsof je geleidelijk buiten de kring van familie en vrienden valt.
Veel vrouwen weten nog exact de datum van de abortus en ervaren hoe hun leven zich na die gebeurtenis op een andere manier heeft ontwikkeld.
Deze herinnering wordt vaak versterkt door de extra pijn van de harde of gevoelloze reacties uit hun omgeving, juist op momenten dat ze hun verhaal in vertrouwen deelden. Hierdoor kunnen gevoelens van eenzaamheid en isolement verder toenemen.

Veel vrouwen krijgen van hulpverleners te horen dat ze het emotionele gevolg van hun abortus ‘verstandelijk moeten verwerken’ of ‘er een plekje aan moeten geven’.
Maar deze benadering schiet vaak tekort, omdat het hier niet draait om rationeel begrijpen of met het verstand oplossen.
Het gaat hier om diepe gevoelens, om emoties die in het lichaam ‘vastzitten’ en die zich uiten in heftige, onwillekeurige stressreacties die buiten de controle van denken vallen.
Deze automatische, lichamelijke reacties kunnen langzaam het leven van een vrouw steeds meer gaan beheersen. Ze zorgen vaak voor een groeiende innerlijke druk, een afname van energie, gevoelens van onrust, verwarring en zelfs radeloosheid.
Zo vertelde een cliënt dat ze haar arts had toevertrouwd dat ze jaren geleden een abortus had ondergaan. De reactie van de dokter was: “Maak je geen zorgen, er is niets waar je je schuldig over hoeft te voelen – leef gewoon je leven …”
Deze woorden zijn goed bedoeld, maar laten zien dat er vaak weinig oog is voor de werkelijke diepte en complexiteit van het innerlijke proces na zo’n ingrijpende ervaring. Begrijpen met je hoofd is iets anders dan werkelijk doorvoelen en helen met je hart en lichaam.

De leegte – wanneer het oude weg is maar het nieuwe nog niet zichtbaar is
Er bestaat een plek die in de wereld van transformatie 'the void' wordt genoemd – de leegte. Het is die tussenruimte waar het oude leven achter je ligt, maar het nieuwe nog niet duidelijk zichtbaar is. Voor veel vrouwen na een zwangerschapsbeëindiging is dit een bekende plek.
Je staat op de drempel waar het leven van vóór de zwangerschap niet meer bestaat, maar waar je ook nog niet weet hoe het leven er nu uit gaat zien:
- Wie ben je nu?
- Hoe ga je verder?
- Wat betekent dit voor je toekomst, voor je relatie, voor eventuele kinderwensen later?
In deze leegte ontstaat niet een tekort, maar juist de mogelijkheid om te ontdekken wat altijd al in jou besloten lag. Het is de plek waar echte transformatie kan beginnen – niet door iets te repareren of weg te nemen, maar door ruimte te maken voor wie je werkelijk bent, voorbij deze ervaring.
Het verhaal in je levensverhaal – hoe past dit bij wie je bent?
Elke vrouw brengt haar eigen verhaal mee naar deze ervaring. Misschien ben je iemand die altijd sterk wilde zijn voor anderen.
Of misschien ben je hooggevoelig (HSP), voel je alles heel intens en kun je alles tot in detail herinneren. Misschien heb je eerder al ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt, of was dit de eerste keer dat het leven je zo uit je koers bracht.
Je zwangerschapsbeëindiging wordt onderdeel van jouw verhaal – niet het hele verhaal, maar wel een hoofdstuk dat invloed heeft op alle andere hoofdstukken. Het kleurt hoe je naar jezelf kijkt, hoe je relaties ervaart, hoe je naar de toekomst kijkt.
Voor sommige vrouwen betekent het dat ze voorzichtiger worden in relaties, bang om opnieuw in een situatie te komen waar ze zo’n moeilijke keuze moeten maken.
Voor anderen wordt het een moment van kracht – het besef dat ze in staat zijn om moeilijke beslissingen te nemen wanneer dat nodig is.
Wanneer je partner een ander verhaal heeft
Een zwangerschapsbeëindiging gebeurt niet in een vacuüm. Het raakt ook je partner, je familie en soms je vrienden. Maar iedereen verwerkt het op zijn of haar eigen manier.
Mannen en vrouwen rouwen verschillend.
Waar jij misschien behoefte hebt aan praten en emoties delen, zoekt je partner misschien afleiding in werk of hobby’s. Waar jij gevoelens van schuld ervaart, voelt hij misschien machteloosheid. Waar jij verdriet voelt om wat had kunnen zijn, ervaart hij misschien vooral opluchting dat een moeilijke situatie is opgelost.
Dit zijn niet betere of slechtere manieren om ermee om te gaan – het zijn verschillende manieren. De kunst is elkaar af en toe te ontmoeten op kruispunten in dit verwerkingsproces. Om ruimte te maken voor elkaars verhaal zonder je eigen verhaal te verliezen.
Wanneer werk en je dagelijks leven ‘anders’ aanvoelen
Misschien merk je dat je anders functioneert sinds die tijd. Collega’s vragen waarom je zo afwezig bent. Je leidinggevende vraagt zich af waarom je minder productief bent. Vrienden begrijpen niet waarom je niet meer zo spontaan bent als vroeger.
Het is heel normaal dat de zwangerschapsbeëindiging, een zeer ingrijpende levensgebeurtenis, doorwerkt in alle aspecten van je leven. Je concentratie kan verminderd zijn. Je energie kan lager zijn. Situaties die je vroeger gemakkelijk aankon, voelen nu zwaarder.
Dit heeft niets te maken met falen of zwakte. Je systeem gebruikt energie om te verwerken, te integreren en om betekenis te geven aan wat er is gebeurd. Die energie is dan tijdelijk niet beschikbaar voor andere zaken.
Het taboe doorbreken en waarom praten zo moeilijk is
Een van de zwaarste aspecten van een zwangerschapsbeëindiging is vaak de stilte eromheen. In onze samenleving bestaat er nog altijd een taboe op dit onderwerp. Mensen weten niet wat ze moeten zeggen, dus zeggen ze maar niets.
Of ze komen met goedbedoelde, maar pijnlijke opmerkingen als “het was vast de beste beslissing” of “je kunt altijd nog kinderen krijgen”.

Maar jij bent niet de enige. Jaarlijks maken ±30.000 vrouwen in Nederland deze keuze. Achter elk van die cijfers zit een verhaal, een vrouw, een familie die ermee leert leven. Je bent niet alleen, ook al voelt het soms zo.
Wanneer hulp zoeken nodig wordt
Soms blijf je steken in de verwerking. Soms voelt het alsof je vastloopt in patronen van verdriet, schuld of angst die maar niet minder worden. Dit is geen teken van falen – dit is een teken dat je professionele ondersteuning kunt gebruiken.
Mijn coaching is 'trauma-informed': dat betekent dat ik bewust rekening houd met de impact van ingrijpende ervaringen op gedrag, welzijn en veranderingsprocessen. Bij ernstige psychische klachten of trauma’s adviseer ik altijd contact op te nemen met een (huis)arts of psycholoog.
Signalen dat professionele begeleiding helpend kan zijn:
- Je voelt je maandenlang na de ingreep nog steeds overweldigd door emoties.
- Je vermijdt situaties, mensen of plekken die je aan de ervaring herinneren.
- Je hebt moeite met slapen, concentreren of functioneren in het dagelijks leven.
- Je voelt je geïsoleerd en afgesneden van mensen om je heen.
- Je hebt last van lichamelijke klachten waarvoor geen medische oorzaak te vinden is.
- Je merkt dat de ervaring je relaties zwaar belast.
Herstel na abortus – transformatie als weg naar heelheid
In mijn Tijdloos Transformeren Coaching met Logosynthese® – een integrale benadering die helpt om vastzittende energie uit het verleden te transformeren en los te laten – zie ik regelmatig vrouwen die jarenlang hebben gedragen wat eigenlijk niet meer van hen is.
Vrouwen die ontdekken dat ze kunnen loskomen van belemmerende patronen zonder hun verhaal te ontkennen.
Transformatie betekent niet vergeten.
Het betekent ook niet ontkennen wat er is gebeurd. Het betekent leren leven vanuit je Essentie in plaats van vanuit de pijn. Het betekent ontdekken dat je meer bent dan wat je is overkomen.
Logosynthese® werkt met de kracht van woorden om energie die vastzit in oude herinneringen, overtuigingen of pijnlijke ervaringen te transformeren.
Niet door eindeloos het verleden her te beleven in gesprekken, maar door de onderliggende energie die aan de ervaring verbonden is te ontladen. Zo blijft de herinnering bestaan, zonder dat deze nog langer je dagelijks leven beheerst.
De reis door de leegte – van vastzitten naar stromen
Wanneer je vastgelopen bent na een zwangerschapsafbreking, voel je je vaak alsof je in een groot, leeg gebied bent beland waar geen uitgang te vinden is.
Deze ‘leegte’ – hoewel beangstigend – is ook een plek van mogelijkheden. Het is de ruimte waar iets nieuws kan ontstaan en waar groei mogelijk wordt.
In deze transformatiefase gaat het er niet om snel ‘over iets heen te komen’, maar dat alles wat er waargenomen wordt er juist mag zijn.
Zodat je weer kunt ontdekken wie je bent wanneer je niet langer gevangen zit in de emotionele lading van het verleden. Om vanuit je Essentie te leren leven in plaats van vanuit de pijn.
Dit proces vergt durf, tijd en vooral moed. De moed om stil te staan in plaats van weg te rennen. De moed om je kwetsbaarheid toe te laten. De moed om professionele coaching en begeleiding te zoeken wanneer je merkt dat je er alleen niet uitkomt.
Wanneer de stilte spreekt
In de stilte na jouw keuze zit vaak meer wijsheid dan in alle woorden die anderen je kunnen geven. Die stilte spreekt over wie je werkelijk bent, voorbij de rollen die je dagelijks inneemt, voorbij wat anderen van je verwachten.
Ze spreekt over je vermogen om moeilijke beslissingen te nemen. Over je kracht om door donkere tijden heen te gaan. Over je bereidheid om te groeien, zelfs wanneer groeipijn doet.
Misschien hoor je in die stilte ook de fluistering van je verlangen naar heelheid. Naar een leven waarin deze ervaring onderdeel is van je levensverhaal, maar niet het hele verhaal bepaalt.
Verlangen naar relaties waarin je gezien wordt voor wie je bent, inclusief je pijn en je kracht. Naar een toekomst waarin je kunt zeggen: “Ik heb dit meegemaakt, en ik ben erdoorheen gegaan, en ik ben niet kapot maar heel.”
Uitnodiging tot transformatie
Als je jezelf herkent in dit verhaal, als je voelt dat je vastgelopen bent in de leegte na jouw keuze, dan nodig ik je uit om contact met me op te nemen.
Niet omdat er iets mis is met jou, maar omdat je verdient om verder te kunnen. Omdat je verdient om je leven terug te krijgen, voorbij de pijn van dat moment en alles wat erna volgde.
Integrale transformatie coaching met Logosynthese® biedt een weg om:
- Het vastzitten in de emotionele lading van het verleden los te kunnen laten en te transformeren.
- Weer contact te maken met je Essentie, met wie je werkelijk bent.
- Patronen van schuld, schaamte of angst te doorbreken.
- Ruimte te maken voor nieuwe mogelijkheden in je leven.
- Je relaties te helen en te verdiepen.
- Je kracht terug te vinden en vanuit die kracht je leven vorm te geven.
Je bent niet gebroken. Je bent niet permanent beschadigd. Je bent een mens die iets ingrijpends heeft meegemaakt en die nu hulp kunt gebruiken om verder te gaan.
Je verdient het om weer verder te gaan. Niet omdat het verleden weggevaagd moet worden, maar omdat het zijn plaats mag krijgen in je levensverhaal zonder dat het je hele verhaal overschaduwt en bepaalt.
Een nieuwe manier van kijken
- Wat als deze ervaring, hoe pijnlijk ook, je kan helpen ontdekken wie je werkelijk bent?
- Wat als de leegte waarin je nu zit eigenlijk ruimte is voor persoonlijke groei die anders nooit mogelijk was geweest?
- Wat als deze crisis ook een kans is – een kans om dichter bij jezelf te komen dan je ooit bent geweest?
Deze vragen stel ik niet om je pijn te minimaliseren of om te doen alsof alles vooraf zo ‘bedoeld’ was.
Ik stel ze omdat ik in mijn werk keer op keer zie hoe cliënten onder professionele begeleiding uit de diepste pijn de grootste kracht kunnen putten. Hoe ze weer kunnen leren om vanuit hun heelheid te leven in plaats van vanuit hun wonden.
De weg voorwaarts
De weg naar heelheid is niet lineair. Er zijn momenten van vooruitgang en momenten van terugval. Dagen waarop je voelt dat je groeit en dagen waarop alles weer zwaar aanvoelt. Dit hoort erbij. Groei gebeurt in golven, niet in rechte lijnen.
Wat belangrijk is, is dat je deze weg niet alleen hoeft te gaan. Er zijn mensen die begrijpen wat je doormaakt. Er zijn vormen van begeleiding die je kunnen helpen zonder je verhaal over te nemen.
Er zijn manieren om te helen die je essentie respecteren in plaats van je geforceerd in een proces en mal te duwen.
In de Tijdloos Transformeren Coaching met Logosynthese® staan niet je problemen centraal, maar jouw potentie.
Niet wat er mis is met jou, maar wat er mogelijk wordt wanneer je weer verbinding maakt met wie je werkelijk bent. Wanneer je de moed vindt om vanuit die plek te leven.

Tot slot – je bent van harte welkom
Of je nu een jaar, tien, twintig of langer geleden deze ervaring hebt gehad, of je nu net in het proces zit van nadenken over je keuzes – je bent welkom. Je verhaal mag er zijn. Je pijn mag er zijn. Je twijfels en je kracht mogen er zijn.
Er is echt een weg door de leegte heen. Er is een manier om te leven waarin deze ervaring onderdeel is van je verhaal zonder je hele verhaal te bepalen. Er is een manier om heel te worden – niet door te doen alsof het niet is gebeurd, maar door het zijn plaats te laten vinden in het grotere verhaal van wie jij bent.
Je verdient om verder te kunnen. Je verdient om te groeien. Je verdient professionele begeleiding die je helpt ontdekken wat er mogelijk wordt wanneer je kiest voor jezelf.
De deur naar transformatie staat altijd open. De vraag is alleen: ben je klaar om erdoorheen te lopen?
Neem gerust vrijblijvend contact op om samen te verkennen op welke manier Tijdloos Transformeren Coaching met Logosynthese® jou kan ondersteunen in jouw situatie.
Logosynthese® is een geregistreerd handelsmerk van dr. Willem Lammers, MSc, DPsych, TSTA. Het gebruik van het model en de methoden is voorbehouden aan gecertificeerde professionals via de Logosynthese International Association. ©️ 2005 – 2025 dr. Willem Lammers. Alle rechten voorbehouden.
Disclaimer: Deze tekst is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden en vormt geen vervanging voor professioneel medisch, psychologisch of therapeutisch advies, diagnose of behandeling. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener bij medische vragen of bij ernstige psychische klachten. De informatie in deze tekst is gebaseerd op algemene kennis en ervaringen en kan niet worden toegepast op individuele situaties zonder professionele beoordeling.